سیاری از مردم از اثرات سوء آلودگی هوای فضاهای داخلی (indoor air pollution) بر روی سلامت انسانها مطلع نیستند. مطالعات بسیاری در این زمینه نشان داده است که میزان آلودگی هوای داخل خانه در مورد برخی از آلاینده ها ۲ تا ۵ بار بیشتر از هوای خارج خانه است و این امر باید جدی گرفته شود چرا که اغلب مردم ۹۰% اوقات خود را در خانه می گذرانند .
منابع آلاینده محیط های داخلی و اثرات آنها
عوامل اصلی آلودگی هوای داخل خانه ها و مكان هاي عمومي،آلاینده های شیمیایی ناشی از منابع درون ساختمان مانند بخاری ها، شومینه ها، آبگرمکن ها، اجاق ها، آلاینده های خروجی از اگزوز ماشین ها در پارکینگ، آتش زدن برگ ها، دود سیگار و آلاینده های شیمیایی ناشی از منابع بیرونی می باشند که این آلاینده ها باعث عوارضی مانند، سرگیجه یا سردرد، خستگی، تپش قلب، سوزش مجاری تنفسی فوقانی و چشم ،کاهش عملکرد صحیح ریه، سرفه های مداوم، تهوع و استفراغ، خس خس کردن و انقباض مجاری تنفسی، افزایش سطح کربوکسی هموگلوبین خون، عدم هوشیاری و افزایش دفعات آنژین در بیماران قلبی با انسداد شریان می گردد.
در این میان کودکان از آن رو که به علت شرایط سنی، میزان تنفس و متابولیسم بالاتری دارند، بیشتر به آلودگی‌های محیطی حساسند و کوتاهی در امر تأمین بهداشت محیط داخلی در کاربری‌هایی همچون مدرسه ممکن است ضمن تأثیر منفی بر عملکرد دانش‌آموزان و معلمان، مشکلاتی کوتاه‌مدت و بلندمدت برای سلامتی آنان نیز داشته باشد.
اثرات آلودگی هوای داخلی در محیط های کار نیز می تواند زیانبار و پرهزینه باشد . علائم و اثرات آلودگی هوای داخل محل کار می تواند اثر منفی روی کار کارمندان داشته و میزان غیبت را افزایش دهد.
مهمترین و خطرناک ترین گازهای متصاعد شده از منابع آلاینده سوختنی در منازل و محیط های بسته منوکسید کربن، دی اکسید نیتروژن و دی اکسید گوگرد می باشد.آلاینده سرب نیز در محصولات بعضي از صنايع همچون رنگ سازي، باطري سازي و لعاب كاري وجود داشته و از آلاینده های محیط های بسته داخلی محسوب می شود. اثرات بهداشتی سرب شامل ناراحتی های معده و روده، یبوست، بیاشتهایی، حالت تهوع، خستگی و ضعف، تغییر خصوصیات شخصیتی، سردرد، کاهش شنوایی و همچنین کاهش توجه و کندی رشد در کودکان می باشد.
آلاینده جيوه نیز در گروه آلاینده های محیط های داخلی قرار دارد كه از طريق استشمام، بلعيدن، جذب و تماس پوستي و يا تماس چشمي به بدن وارد می شود. منابع تولید کننده این آلاینده صنایع باطری سازی، آینه کاری و ... در منازل لامپ های جیوه ای و زباله های خانگی می باشد.
یکی از آلاینده های مهم در محیط های داخلی آزبست می باشد. آزبست گروهی از فیبرهای معدنی میکروسکوپی هستند که انعطاف پذیر و بادوام بوده و سوخته نمی شوند و به دلیل سبک و کوچک بودن در هوا بحالت معلق می مانند. در عايق بندي ساختمان، در مقابل آتش، صدا و سرما و همچنين در عايق بندي لوله كشي ساختمان استفاده مي شود. ذرات آزبست به دليل پاره شدن عايق بندي هاي پوسيده و يا هنگام تعميرات ساختمان در هوا منتشر شده و از طريق تنفس وارد بدن انسان مي شود. افراد سيگاري بيش از ديگران در معرض اثرات سوء اين ماده هستند.
ترکیبات آلی فرار(VOCs) از دیگر آلاینده های محیط های داخلی محسوب می شود. این ترکیبات در مواد شيميايي مختلف از جمله حشره‌كش ها، رنگ ها، براق‌كننده‌ها ، واكس‌ها، چسب ها، پاك‌كننده‌ها، خوشبو كننده‌ها و سفيد‌كننده‌ها وجود دارد. پس از استفاده، بخشي از آن تبخير شده و وارد هواي تنفسي مي‌شود. در کوتاه مدت موجب سوزش و خارش چشم، بيني، گلو و سردرد و تماس طولاني مدت با اين مواد منجر به از دست دادن مقاومت بدن در برابر بيماري ها، آسيب كبد و كليه و دستگاه عصبی مي‌شود.
گاز رادیو اکتیو رادن گازی بدون بو، رنگ و مزه است که از زوال طبیعی اورانیوم بوجود می آید و از درون خاک حرکت نموده و وارد محیط های داخلی و ساختمان ها می شود. رادون پس از تخریب تبدیل به ذرات رادیو اکتیو شده و از طریق تنفس وارد ریه می شود و می توانند به بافت ریه آسیب رسانده و در طول حیات سرطان ریه ایجاد نمایند.
باكتري‌ها، ويروس‌ها، قارچ‌ها، گرده گياهان و ديگر آلرژن‌ها در هواي محیط خانه نیز از عوامل آلایندگی محسوب می شوند که از طریق سيستم‌هاي تهويه هوا و همچنين از درزهاي پنجره و درها، توسط لباس و ... به درون ساختمان راه مي‌يابند. این آلرژن ها عامل بروز بیماری های عفونی، تشدید آسم، ورم غشا مخاطی بینی،التهاب چشم، تب عود کننده، کسالت، تنگی نفس و سرفه می باشند.